Meer defensieterreinen ‘besmet met PFOS / PFAS’ 

WOENSDRECHT - Eerder deze week kwamen weer artikelen in de media met het bericht dat vliegbasis Gilze en Rijen vervuild is met de giftige stof PFOS. Het blijkt dat meer Defensieterreinen last hebben van dit ‘probleem’. PFOS (perfluoroctaansulfonaten) behoort tot de familie van PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen). 

Meer defensieterreinen vervuild  
Ook kwam naar buiten dat op vliegbasis Woensdrecht tot 2009 gebruik is gemaakt van blusschuim met PFOS. Defensie heeft echter aangegeven dat bij eerdere onderzoeken geen verontreiniging van betekenis is gevonden. Echter wordt wel opnieuw onderzoek van bodem en water ingezet.  

RTL Nieuws heeft laten weten dat 12 defensieterreinen verontreinigd zijn met PFOS. Bij vliegbasis Gilze en Rijen zou sprake zijn van een ernstige verontreiniging. Volgens dit artikel zou het gaan om 11 andere terreinen van Defensie, waar jarenlang PFOS-houdend blusschuim is gebruikt. Hierbij zou het dan gaan om Artillerie Schietkamp ’t Harde, Infanterie Schietkamp Harskamp, Vliegbasis Deelen, Complex Groot Heidekamp in Arnhem, Vliegbasis Eindhoven, Vliegbasis Volkel, Vliegbasis Woensdrecht, Vliegbasis De Kooy in Den Helder, Voormalig militair oefenterrein Bathmen in Overijssel,  Voormalige vliegbasis De Peel in Limburg. 

Hieruit blijkt dus duidelijk dat vliegbasis Woensdrecht verontreinigd is, ondanks dat Defensie dit niet heeft toegegeven. Op de site van het Ministerie van Defensie is terug te vinden dat op verschillende Defensieterreinen de bodem is verontreinigd door PFAS-stoffen. Defensie geeft wel aan dat het ‘waarschijnlijk’ komt door het blusschuim wat tussen 1980 en 2006 is gebruikt. Rijksvastgoedbedrijf (RVB) is bezig met onderzoek op onder meer (voormalige) vliegbases net als op andere Defensielocaties waar brandweeractiviteiten zijn geweest. 

Alleen - volgens Defensie - van vliegbasis Leeuwarden is in 2024 gebleken dat PFAS buiten de vliegbasis is terechtgekomen. Waarschijnlijk gebeurde dit via het water, daar de besmetting is aangetoond in de Jelsumer Feart. De vraag is natuurlijk of dat het ook niet bij andere Defensielocaties hetzelfde is voorgekomen.   

Daarnaast heeft de site van Brandweer Nederland gemeld dat fluorhoudend blusschuim een zeer effectief middel voor de brandweer en industrie is. Maar het is wel slecht voor het milieu en de gezondheid. In 2022 schreef de site dat de veiligheidsregio’s, Brandweer en Bedrijfsbrandweer de komende jaren over zullen gaan naar een minder schadelijk, fluorvrij blusschuim. Tevens gaf men aan dat het gebruik van PFAS bevattend blusschuim door de brandweer pas in 2025 wordt verboden. Er wordt wel gewerkt aan alternatieven, maar voor grote toepassingen moet nog onderzocht worden of de alternatieven geschikt zijn.  

De gemeente Woensdrecht heeft tot op 18 juni nog geen persbericht over de verontreiniging of zwemmen in omliggende waters, besproeien van tuinen en het laten drinken van water door de honden, uit laten gaan. 
Overigens kan men zich afvragen of dat alleen Defensieterreinen besmet zijn met PFOS / PFAS. Zo heeft NOS gemeld dat in een woonwijk in Den Haag PFOS in een sloot is aangetroffen. Dit zou afkomstig zijn van een bedrijf dat brandblussers onderhoudt. Zomer 2023 werd gemeld dat in de sloot de hoogste concentratie PFOS van heel Nederland was aangetroffen. Volgens het artikel kan PFOS kanker veroorzaken en het immuunsysteem aantasten. Naast het gebruik van Chroom-6 bij onder meer Defensie en waarschijnlijk bij treinen, is dit het volgende gezondheidsschandaal. 

Ondertussen zijn de Halon blusapparaten uitgefaseerd omdat deze schadelijk zouden zijn voor de ozonlaag. Nu de PFOS nog uit het milieu zien te krijgen. Defensie heeft zelf aangegeven dat ze veel kennis in huis heeft, omdat ze betrokken was bij de sanering van de bodem van de voormalige vliegbasis in Soesterberg. Zouden er nog meer ‘gezondheidsproblemen’ uit de hoge Defensiehoed komen, zoals op oefenterreinen?