PFAS gevonden in bodem, grond- en zwemwater en beek 

BRONCKHORST - De regionale media kwamen deze week met het bericht dat er onderzoek wordt gedaan naar PFAS in bodem, grond- en zwemwater bij de Betteld en een aangrenzende beek. Het is nog steeds niet duidelijk waar de vervuiling door PFAS vandaan komt in en rond de zwemplas van de camping de Betteld. Komende weken zullen de provincie en het waterschap uitgebreid onderzoek doen naar de aanwezigheid en de herkomst van de giftige chemische stoffen.

PFAS vervuiling 
De gemeente Bronckhorst heeft op de gemeentelijke site laten weten dat er een PFAS vervuiling is gemeten in delen van de Oosterwijkse Vloed, een klein deel van de Baakse Beek en de zwemplas De Betteld in Zelhem. Volgens de gemeente hebben bewoners, eigenaren en/ of gebruikers van percelen grenzend aan de beken op 20 juni een brief ontvangen van het Waterschap. In verband met de gezondheidsrisico’s hebben de GGD en de gemeente mede ondertekend. Eind juni is een informatiebijeenkomst.  

Daarnaast geeft de gemeente aan dat PFAS stoffen zijn die bij hoge concentraties en langdurig contact schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid van mensen, planten en dieren. De metingen geven aan dat de waarden boven de landelijk vastgestelde norm zitten. Ondertussen lopen er onderzoeken naar verspreiding, verdere gevolgen en de oorzaak van het hoge PFAS-gehalte. Het Waterschap zal op verschillende meetlocaties de komende tijd het water blijven controleren, waarbij ook (water)bodem en grondwatermonsters worden meegenomen. 

Hoge concentraties vervuiling gemeten
Op 20 juni kwam het Waterschap Rijn en IJssel met de mededeling dat hoge concentraties PFAS zijn gemeten in zwemplas De Betteld, een deel van de Oosterwijkse Vloed en een klein stukje van de Baakse Beek. Men gaf daarbij het advies om elk contact met het water te vermijden.  De gemeten concentraties zaten boven de landelijke norm, maar het was niet duidelijk wat de effecten zouden zijn van de concentraties op de gezondheid. Daarom kwam het advies om het water niet te gebruiken om te drinken, zwemmen, spelen of sproeien. Dat was van toepassing voor mensen en (huis) dieren. 

De besmetting is per toeval ontdekt omdat zwemplas De Betteld een onderdeel was van een landelijke steekproef. Uit de metingen is gebleken dat er bij De Betteld heel hoge concentraties PFAS in het water zaten. Naar aanleiding van deze concentraties is ook gemeten in de Oosterwijkse Vloed, die in verbinding staat met De Betteld. 
In het gebied van Waterschap Rijn en IJssel zijn 7 zwemwateren onderzocht. Middels metingen is men er achter gekomen dat bij De Betteld en in het Blauwe Meer heel veel PFAS in het water zit. Het Blauwe Meer heeft geen verbindingen met ander water. 

Samenstelling
De regionale media geven aan dat rond de zwemplas en aangrenzende beek monsters zijn genomen van de bodem, grondwater en oppervlaktewater. Deze monsters worden gestuurd naar speciale laboratoria om onderzoek te doen naar de samenstelling van de monsters. Volgens een woordvoerder van het Waterschap is juist de samenstelling van groot belang, daar het belangrijk is welke stoffen in de monsters zijn aangetroffen. PFAS is een verzamelnaam van giftige / chemische stoffen, waarbij de gegevens over het aantal stoffen uiteen loopt van 4.000 tot 6.000 en er zijn zelfs al artikelen gevonden die spreken over meer dan 10.000 stoffen. 

Daarnaast kunnen de stoffen ook in het oppervlaktewater terechtkomen. Hierbij kan men het water wegpompen, maar als het in de bodem zit, moet men daar ook iets mee doen. Daarentegen kan men ook de grond weghalen, maar als het dan in het water zit, lost het nog niets op. De onderzoeken zullen enkele weken duren. 
Opvallend is dat er 16 punten zijn gecontroleerd, waarbij de meetpunten BET01 en BET03 flinke hoge concentraties hebben opgeleverd. Overigens is bij meetpunt BET01 de concentratie zelfs toegenomen. Daarnaast zijn er al een maand eerder dan 20 juni metingen uitgevoerd.