De iepen van Almere: dikke boom kappen en terugkomen met sprietje 

ALMERE - Mogelijk eerder, maar zeker vanaf 2022 is de gemeente Almere ‘bezig’ met een plan om zogenaamd 800 'zieke' iepen langs de Goudplevierweg en de Paradijsvogelweg te laten kappen. Augustus 2023 was sprake van zwakke verbindingen tussen stam en wortels (artikel 1) en daar is een vervolgartikel opgekomen, wat een bevestiging was van artikel 1. 

Kappen van 800 iepen 
Het vervolgartikel is geschreven om meer uitleg te geven over de reden tot kap van de bomen en van de plannen van de gemeente. Na het plaatsen van het artikel is de lokale en regionale media zich ook weer bezig gaan houden met de kap van de bomen. En nu blijkt dat de bomen niet gekapt zijn en dat de planning is dat de bomen eind van dit jaar gekapt gaan worden.

De site Maak Oosterwold kwam op 10 november 2022 met het artikel ‘Onderzoek iepen Goudplevierweg en Paradijsvogelweg’. In het artikel wordt melding gemaakt van het feit dat de gemeente Almere de iepen aan de Goudplevierweg en de Paradijsvogelweg heeft laten onderzoeken. Uit de resultaten is gebleken dat de iepen last hebben van 'uitgestelde onverenigbaarheid’.  In straattaal betekent dit dat de bomen op latere leeftijd de ent (het bovenste deel) mogelijk gaan afstoten van de onderstam. Dit betekent in feite dat het geen complete bomen zijn die geplant zijn, maar geënte bomen met een apart bovenstuk dat geënt is op een onderstam. 

Hieruit kwam het advies dat er nog een trekproef gedaan moest worden, om te kijken of de bomen sterk genoeg waren. Opvallend in het artikel was, dat er geen sprake was van een iepenziekte of schimmelinfectie, dit tot bomen in andere plaatsen, waar wel sprake is van de iepenziekte.  
Het onderzoek staat te lezen in het rapport ‘Onderzoek naar de stabiliteit van de bomen’ (van Groenadvies Amsterdam, 23 februari 2022), waaruit onder meer te lezen valt dat 89 procent van de bomen een redelijke tot goede conditie hebben.  

Dat de iepen geen last hebben van de iepenziekte wordt ook bevestigd door het document ‘Beheerplan Bomen’ dat door het college in november 2021 aan de gemeenteraad is gestuurd. In bijlage 3 is sprake van ‘Protocollen van ziekten en aantastingen’, waar wordt aangegeven dat de iepen die in Almere zijn aangeplant, in het algemeen een hoge weerstand hebben tegen de iepenziekte, wat resulteert in het zeer sporadisch uitvallen van iepen door de ziekte.   

Eerder heeft de gemeente Almere laten weten dat de iepen last hebben van zwakke verbindingen tussen stam en wortels (door de entmethode). Hierdoor zijn ze vatbaar voor breuk en kunnen omvallen, waardoor gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Daarom is de gemeente van plan alle 800 iepen aan de Goudplevierweg en Paradijsvogelweg uit voorzorg te vervangen. De media kwamen ook met de mededeling en daarin werd melding gemaakt, dat de Stichting Paradijsvogelbosje in 2023 bezwaar had aangetekend tegen de voorgenomen kap van de 800 bomen. Hierbij ging het niet om het onderzoek wat was gedaan, maar meer wat niet onderzocht was. Hiermee werd de ecologische waarde van de monumentale bomen en de waarde voor de leefomgeving bedoeld.  

Het bestuur van de Stichting Paradijsvogelbosjes heeft vragen gesteld, maar meldt ook dat er geen antwoorden van de gemeente zijn ontvangen. De gemeente Almere wil deze winter beginnen met het verwijderen van de bomen. De Stichting is het daar niet mee eens en heeft aangegeven dat de iepen er al meer dan 30 jaar staan en een deel van de oudste bomen van de regio zijn. Volgens de Stichting zijn de bomen gezichtsbepalend én bepalend voor de ecologische hoofdstructuur van Almere Oosterwold. Het vervangen van bomen is niet voldoende om het ecosysteem te behouden, want daar is een geleidelijke overgang voor nodig. Jonge bomen moeten hierbij de functie van de oude bomen overnemen, voordat de oude bomen verwijderd kunnen worden. Op het moment dat de bomen eerst worden gekapt, ontstaat er onherstelbaar verlies van natuurwaarde en schade aan het ecosysteem. Dit heeft het bestuur van de Stichting al in 2023 laten weten. 

Ondertussen zijn er 3 scenario’s uitgewerkt door de gemeente. Het scenario van alle 800 iepen in één keer te vervangen, is niet meer van toepassing. Dit zou een te grote impact hebben op de omgeving en zou de oriëntatie en de verblijfplaatsen van de vleermuizen te veel verstoren. Het scenario om de bomen vast te zetten met zogenaamde ‘ scheerlijnen’ is ook vervallen, daar het te duur is en er een te zware constructie nodig voor nodig is. 
De gemeente heeft er voor gekozen om een groot deel van de iepen te vervangen en een deel te laten staan voor de vleermuizen. Eerst worden de bomen met afwijkende stamvoet verwijderd. Daarnaast zouden er diverse boomsoorten voor terugkomen. Dit is nodig om de biodiversiteit te verbeteren en een gevarieerd beeld te krijgen met verschillende kroonvormen, bladkleur en bloeiwijze.